Czy WSA powinien ignorować prawo polskie?

W najnowszym orzecznictwie sądów administracyjnych, nadal utrzymuje się tendencja do ignorowania polskich regulacji prawnych i odwoływanie się do bezpośrednio do dyrektyw w sytuacji, gdy w sprawie znajduje zastosowanie prawo polskie . Przykładowo w jednym z wyroków WSA z sierpnia 2012 Sąd dokonując analizy pojęć w celu oceny, które czynności ubezpieczeniowe podlegają podatkowi VAT przy przeprowadzaniu argumentacji prawnej pominął znajdujące w sprawie polskie przepisy co może doprowadzić do uchylenia prawidłowego rozstrzygnięcia.

 

W opinii Sądu prawidłowo przyjęto, przy wydawaniu niekorzystnej dla zakładu interpretację, że wykonywane przez skarżącego usługi likwidacji szkód mogą być traktowane jako pewna, dająca się wyodrębnić, całość. Równocześnie jest oczywiste, że każda z tych czynności odrębnie i wszystkie razem są niewątpliwie właściwe oraz niezbędne do wykonania usługi ubezpieczenia. Aby ubezpieczony mógł otrzymać odszkodowanie niezbędne jest ustalenie, czy nastąpiło zdarzenie objęte umową ubezpieczenia, ustalenie rozmiaru szkody i wysokości świadczenia itp. (por. wyrok WSA w Łodzi z dnia 20 grudnia 2011 r., I SA/Łd 1228/11). W konsekwencji prowadzi to do nie budzącej wątpliwości konkluzji, że czynności te nie są objęte podatkiem VAT.

 

Nie budzi zastrzeżeń stanowisko sądu, że przy ocenie które czynności ubezpieczeniowe powinny zostać opodatkowane podatkiem VAT sąd odwołał się do o dobrze znany wyrok ETS przeciwko Arthur Andersen dotyczący opodatkowania podatkiem VAT szacowania szkód na zlecenie zakładu ubezpieczeń, Zastrzeżenia budzić może, ze sądy przy definiowaniu pojęć regulowanych przez prawo polskie odwołuje się do znaczeń jakie zostały im nadane w orzecznictwie ETS,

 

Sąd przyjął, że przy interpretacji zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług, które stanowiło implementację przepisów Dyrektywy 112 należy odwołać się do przepisów Dyrektywy oraz dorobku orzecznictwa ETS zwłaszcza, że polska ustawa podatkowa nie zawiera legalnej definicji pojęcia "usług ubezpieczeniowych".

 

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje finansowe: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych. Dyrektywa także nie podaje, co prawda definicji transakcji ubezpieczeniowych ani pokrewnych usług ubezpieczeniowych, jednak zgodnie z zasadą wynikająca z art. 13 owej Dyrektywy, terminy używane do określenia zwolnień podatku muszą być ściśle interpretowane, gdyż stanowią wyjątki od ogólnej zasady przewidującej, iż podatek od wartości dodanej pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Wobec braku stosownych definicji zdaniem sądu zasadne jest odwołanie się do poglądów wyrażonych w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, zgodnie z którymi podstawowym elementem usług (transakcji) ubezpieczeniowych jest to, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zamian za uprzednią zapłatę składki, zapewnić ubezpieczonemu, w przypadku zmaterializowania się pokrywanego ryzyka, usługę uzgodnioną w chwili zawarcia umowy. Ponadto istotną cechą tej usługi (transakcji) jest istnienie stosunku umownego pomiędzy świadczącym usługę ubezpieczeniową, a osobą, której ryzyka są pokrywane przez to ubezpieczenie (orzeczenie ETS z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie C-8/01 Assurandør-Societetet działające w imieniu Taksatorringen a Skatteministeriet opublikowane w J. Martini i Ł. Karpiesiuk: "VAT w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości", Warszawa 2005, s. 343, wyrok z dnia 8 marca 2001 r. w sprawie C-240/99 Skandia).

 

Tymczasem wydaje się, że definicja stworzona przez ETS sprowadza się do odwołania się do transakcji ubezpieczeniowej która została zdefiniowana w art. 805 K.c.

 

Nie budzi natomiast zastrzeżeń odwołanie się do definicji usług pokrewnych w wyroku ETS w sprawie przeciwko Artur Andersen, która nie jest wprawdzie definicją pełną, lecz pozwalająca na wytyczenie pozornie prostych kierunków interpretacji. Pod pojęciem usług pokrewnych świadczonych przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych należy rozumieć zdaniem WSA usługi świadczone przez profesjonalistów, którzy pozostają w relacji z ubezpieczycielem i ubezpieczonym.